تالیف :

حامد کامل نیا

ناشر :

سبحان نور

مفاهیم و تجربه های در طراحی

مراکز پیش دبستانی

مدارس

دانشگاه ها

اصطلاح مدرسه سالم، بسیار فراگیر و به جنبه های مختلف طراحی و ساخت محیط های یادگیری وابسته است. بخشهای مختلف این مقوله متوجه موضوعاتی است مانند: کیفیت محیط فیزیکی ساختمان در نور،دید، هوا، رطوبت و........ ویا به مباحث ایمنی در طرح مدرسه برای کاستن ناهنجارهای رفتاری، ارتباط با فضاهای همجوار، کنترل دانش آموزان و........ وابسته است.

تحقیقات روانشناسی محیط در دهه های 70 و 80 قرن بیستم بیشتر متوجه رفتارهای متاثر از کیفیت فیزیکی محیط است. در فضاهای آموزشی این عوامل مشتمل بر: حرارت، برودت،نورو صدا می باشد. تحقیقات در این بخش نیز به طور کلی معطوف به اجزا خرد محیطی است. "همفریز" در تحقیقات خود اشاره می کند که کوشش و مشارکت و تحرک با توجه به ویژگیهای فیزیکی محیط تغییر می کند: حرارت بیش از 21 درجه باعث افزایش رخوت و بی حالی عمومی میشود.

آلودگیهای صوتی در محیط نیز بر رفتار یادگیری بچه ها موثر است . در یک تحقیق برای حل جداول، نتیجه نشان از این مطلب داشت که در کلاسهای پرصدا، پسران بیشتر از دختران جداول را حل می نمایند.

نور کلاس درس نیز از زمره مسائلی است که تحقیقات بسیاری را به خود اختصاص داده است . در مدارس بطور معمول استفاده از لامپ های فلئورسنت متداول است.مقایسه این کلاسها با کلاسهایی که از نور طبیعی برخوددارند یا از لامپ هایی نزدیک با طیف خورشید استفاده می کنند نشان می دهد در کلاسهایی که از نور خورشید استفاده میشود توجه دانش آموزان بیشتر، بیقراری آنها کمتر و مهارت های خواندنی آنها بهتر صورت میگیرد: تصمیم گیری دانش آموزان در این محیط ها نیز بهتر است.

تحقیقات نشان می دهد اگر نور ماورا بنفش به لامپ های فلئورسنت اضافه شود به طیف خورشید نزدیک میشود و کودکانی که در معرض این نور مکمل قرارمی گیرند، افزایش در قد و وزن آنها دیده میشود.

نمونه ای از تحقیقات درباره رنگ کلاسها نشان میدهد در کلاسی به رنگ نارنجی نسبت به رنگ سفید ، رفتار دوستانه به میزان 53% افزایش یافته است. رنگهای خنثی (مانند آبی، سفید،خاکستری)

معمولا برای بچه ها بدون جاذبه هستند لذا میزان تحرک و مشارکت را کم می کنند خصوصا برای بچه های در سنین پایین تر، رنگهایی نظیر قرمز برای به هیجان درآوردن کودکان منزوی توصیه شده است.

آزمونهایی در خصوص میزان حرارت و رطوبت نشانگر این نتایج هستند که کارهای زبانی و گفتاری در هوای گرم افت میکند و برای خواندن، دمای 20 تا 30 درجه کنترل شده و قابل قبول است و یا در آزمونی دیگر،حرارت 18 تا 21درجه و رطوبت30% برای کلاسهای درس پیشنهاد شده است.